فراخوان زنان برای برگزاری مراسم هشت مارس با برخورد پلیس و قوه قضاییه ایران روبرو شد. آزاده دواچی، تحلیلگر و نویسنده در مقاله ای که برای صفحه ناظران نوشته است به چرایی این برخورد و همزمانی موضع گیری رهبر ایران درباره زنان و حجاب پرداخته است.
برخورد شدید با فعالان زنان نشان داد که همچنان بحث حقوق زنان به عنوان یک مسأله امنیتی در نگاه مقامات جمهوری اسلامی باقی مانده است
آخرین باری که زنان ایران در روز «هشت مارس » به خیابان ها آمدند ۱۷ اسفند ۱۳۸۵ بود، خیابان بهارستان، مقابل ساختمان مجلس، تجمعی که در نهایت با ضرب و شتم و بازداشت شرکت کنندگان آن تمام شد. پس از آن با تشدید فضای امنیتی تا ۱۱ سال امکان فراخوان دادن برای تجمع در ایران در روز جهانی زن وجود نداشت.
امسال پس از ۱۱ سال اولین فراخوان تجمع هشت مارس فعالانِ حقوق زنان در ایران اعلام شد. فراخوانی که از برابری خواهان می خواست که در مقابل وزارت کار اعتراض خود را به نابرابری، بی‌عدالتی و شرایط نامساعد زنان به ویژه در بازار کار ایران اعلام کنند. اما نهایتا تجمع مسالمت آمیز زنان بار دیگر با خشونت شدید پلیس سرکوب شد.
برخورد شدید با فعالان زنان نشان داد که همچنان بحث حقوق زنان به عنوان یک مسأله امنیتی در نگاه مقامات جمهوری اسلامی باقی مانده است. فراخوان به هشت مارس امسال در حالی بود که پیشتر در ماههای پایانی سال اعتراضهای دختران انقلاب شکل گرفته بود. اعتراض مسالمت آمیز زنان به حجاب اجباری بازهم با خشونت پلیس همراه بود و درنهایت به بازداشت و دستگیری این دختران تبدیل شد.
برخوردهای مقامات امنیتی ایران با مسائل زنان اولین بار نیست که اتفاق می افتد، اما همزمان با هشت مارس امسال، آیت الله خامنه ای در سخنرانی عمومی خود در واکنش به حرکت اعتراضی برخی از زنان علیه حجاب اجباری، این اعتراض را حقیر و کوچک نامید و با اشاره تلویحی به دخترانی که به دختران خیابان انقلاب مشهور شدند و در یک حرکت نمادین با بستن روسری به چوب، به حجاب اجباری اعتراض کرده اند را حرکت دشمنان اسلام دانست. این اولین واکنش رهبر ایران به مسأله دختران انقلاب پس از این اتفاقات اخیر است.
به نظر می رسد واکنش به مسأله حجاب اجباری پیوند مشخصی با امنیتی کردن فعالیتهای زنان در ایران دارد. این واکنش به درستی نشان می دهد که مسأله اعتراض زنان به حجاب اجباری به یکی از دغدغه های دولت ایران تبدیل گشته است. ترس از فراگیری این اعتراضات و تبدیل آن به یک جنبش اعتراضی قدرتمند در حالی است که اعتراض زنان به حجاب اجباری همچنان ادامه دارد.
اما مسأله اینجاست که در حال حاضر در ایران پدیده اجتماعی در حال شکل گیری است که جامعه جوان ایران به طور عام و زنان را به طور خاص به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است. تغییرات تدریجی که در بطن جامعه در جریان است. زنان که هم از لحاظ سنت و هم از لحاظ قانونی تحت فشار بیشتری هستند را بالطبع بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار داده است و پتانسیل های نفهته در جامعه زنان را فعال کرده است. چرا که تغییر تدریجی در ساختار جامعه به درخواست برای تغییر در وضعیت زنان در جامعه منجر شده است.
واکنش آیت الله خامنه ای به مسأله حجاب اجباری و اعتراضات مربوط به آن و متصل کردن آن به عوامل خارجی نمی تواند ناشی از ناآگاهی رهبر ایران از تغییرات اجتماعی نهفته و به سرعت شکل گرفته در جامعه باشد، بلکه به نوعی نشان از انکار این مسأله و سرکوب شدیدتر آن از طریق اتصال آن به عوامل خارجی است.
منبع تصویر،KHAMENEI.IR
معضل فعالیت های زنان و مسأله حجاب اجباری همچنان باقی می ماند، چون زنان با کنترل بر بدن خود در واقع می توانند آزادی مشروط در جامعه را کسب کنند و این زمانی است که از قید ایدئولوژی تحمیلی حکومت دینی خارج شوند. سخنان آیت الله خامنه ای در واقع تاکید بر سیاسی کردن تن زنان و مقاومت در برابر آزادی تن در ایران است
سخنان آیت الله خامنه ای همزمان با سرکوب زنان برای هشت مارس، این فرصت را برای حاکمان دینی ایران فراهم می کند تا با ایستادگی در مقابل جهانی شدن مسأله حقوق زنان و تحت تاثیر قرار گرفتن زنان ایرانی از این رشد، در عین حال با تحمیل ایدئولوژی خود بتوانند بخش وسیعی از خواستهای زنان را انکار کنند. به همین دلیل است که آیت الله خامنه ای تأکید زیادی بر شریعت اسلام و اجرای آن دارد، این تنها راهی است که می توان حتی حرکت های مدنی زنان را در قبال برابری خواهی سرکوب کرد و از سوی دیگر با سرکوب و فشار، پوسته ایدئولوژیکی زن اسلامی را حفظ کرد.
سیمون دو بووار، بر این باور است که سرکوب یک جامعه تنها از راه زنان ممکن است، چرا که زنان آزاد قادرند فرزندان آزاد و رها تربیت کنند. به همین دلیل است که رهبران سیاسی ایران با تبدیل کردن مسأله فعالیت های زنان و حجاب اجباری به یک امر سیاسی از یک سو و از سوی دیگر با تحمیل الگوهای ایدئولوژیکی نوک حملاتشان را به سمت زنان گرفته اند.
در واقع می توان گفت معضل فعالیت های زنان و مسأله حجاب اجباری همچنان باقی می ماند، چون زنان با کنترل بر بدن خود در واقع می توانند آزادی مشروط در جامعه را کسب کنند و این زمانی است که از قید ایدئولوژی تحمیلی حکومت دینی خارج شوند. به عبارت دیگر سخنان آیت الله خامنه ای در واقع تاکید بر سیاسی کردن تن زنان و مقاومت در برابر آزادی تن در ایران است.
با برخوردهای شدید و عکس العمل های رهبران مذهبی ایران، وضعیت زنان به مراتب تحت فشار بیشتری قرار خواهد گرفت، اما به همان نسبت مقاومت زنان در ایران هم بیشتر خواهد شد. اکنون راههای مقاومت جنبش زنان درایران به دلیل ارتباط قشر وسیعی از زنان به خصوص زنان نسل جوان با فضای مجازی، ماهیت فعالیت های آنان را متفاوت تر کرده است.
درحال حاضر هر زن در ایران از طریق ارتباط با اینترنت، شبکه های مجازی و ارسال فیلم و عکس به یک کنشگر و عامل تغییر تبدیل شده است. این عوامل تغییر با اینکه به صورت خودآگاه با هم ارتباطی ندارند، اما به صورت ناخودآگاه هژمونی مقاومتی زنان علیه حجاب و مساله زن را در بافت اجتماعی و فضای کنونی جامعه تشکیل داده و همین اعدد و تکثر عوامل برای تغییرات این واکنش ها را در حکومت برانگیخته است.
به نظر می رسد در سالهای آینده چالش میان زنان و مردان مذهبی حکومت برای تغییر در الگوهای تحمیلی با شدت بیشتری ادامه پیدا کند و هر سال با الگوهای متفاوتی ظاهر شود، اما تفاوت آن با سالهای گذشته ظهور نسل جوان زنان و توسعه امکانات ارتباطی است.
آنچه که مسلم است اکنون جنبش زنان در ایران با پتانسیل های جدیدی روبه رو است که ظرفیت های متفاوت را در بدنه این جنبش ایجاد کرده است، گرچه همچنان با چالش سرکوب و سیاسی شدن هر اعتراض اجتماعی به خصوص در مورد حجاب اجباری روبه رواست.
رویارویی جنبش زنان،و به طور کلی زنان خواهان تغییر با حکومت ایدئولوژیک ایران همچنان ادامه پیدا می کند، اما زنان نیز راههای جدیدتری را برای انجام تغییرات به خصوص در مورد مساله حجاب اجباری در پیش خواهند گرفت.
مهدی افشارزاده 
زنان را سرکوب می کنند تا مردان متوجه نشوند که از حقوق انسانی برخوردار نیستند. گمان کنند که به آن ها حقی داده شده است که زنان درصدد گرفتنِ آن هستند. زنان نیز در این توهم می مانند که باید برای احقاق “حقوقی که به مردان داده شده است”، بجنگند.
روزی که زنان و مردان به جای اینکه در مقابل هم بایستند، دوشادوش یک دیگر مبارزه کنند، متوجه خواهند شد که تا کنون هیچ یک از حقوقِ انسانی و عادلانه برخوردار نبوده اند.
لایکلایک